Voor wie serieus aan de slag wil met verlichting, zijn er uiteenlopende soorten lichteffecten beschikbaar. Ieder effect heeft z’n bijzondere eigenschappen: van center-effect, tot flowertunnel, en van gobo tot waaiereffect. We hebben de negen belangrijkste effecten op een rij gezet, inclusief video’s met voorbeelden.
DMX
De meeste lichteffecten kunnen tegenwoordig worden aangestuurd via DMX-lichtsturing [ https://www.licht-geluid.nl/shop/c-45-dmx-sturing.aspx ] of een PC, laptop of tablet met DMX-software.
1. PAR-lamp
De in veel kleuren verkrijgbare PAR-lampen vormen de basisverlichting van drive-in, theater of andere evenementen. Deze lampen zijn statisch en meestal hangen ze in groepen van drie tot acht naast elkaar aan een truss. PAR-lampen (ook wel “parren” genoemd) hebben doorgaans een metalen behuizing en beschikken over een vaste lens met reflector en een persgaslamp. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende strooihoeken: very narrow, narrow, medium flood en wide flood. Daarnaast zijn er nog verschillende maten, wattages en voltages PAR-lampen te koop.
2. Center-effect
Een center-effect zorgt voor diverse stralen in uiteenlopende richtingen, vaak vanuit een bolvorm. Deze soort verlichting kan vaak ronddraaien en/of bewegen. De lichtstralen van de center-effect worden nog beter zichtbaar wanneer een rookmachine [https://www.licht-geluid.nl/shop/c-38-rookmachines.aspx wordt ingezet.
3. Flowertunnel
Een flower-tunnel lichteffect produceert gekleurde lichtstralen in verschillende richtingen. Meestal kunnen de lichtstralen roteren en bewegen. Een flowertunnel-effect is vooral erg geschikt voor de wat kleinere feesten. Bij grotere feesten kan een flowertunnel het beste gebruikt worden in combinatie met andere lichteffecten.
4. PAR-36 Helikopter
De PAR-36 Helikopter is een retro lichteffect, dat z’n hoogtepunt kende in de jaren negentig, maar nog steeds regelmatig te zien is in kroegen en discotheken. Deze verlichting kan worden opgehangen aan een plafond of een truss en bestaat uit een aantal (doorgaans vier, zes of acht) gekleurde PAR-36 spots die om een centrale as draaien.
5. Waaier
Het waaier-lichteffect is goed inzetbaar op grotere feesten. Een groot aantal gekleurde lichtstralen beweegt door de zaal. Alle waaierverlichting kan zelfstandig of muziekgestuurd werken. Daarnaast kan de meerderheid van deze verlichting ook via DMX worden aangestuurd. Zo kunnen bijvoorbeeld de kleur van de lichtstralen en de bewegingssnelheid worden aangepast. Een waaiereffect komt het best tot zijn recht in combinatie met een beetje rook of nevel.
6. Scan
De scan stuurt een krachtige bundel licht door de zaal. De kleur van de lichtbundel kan meestal worden aangepast en de lichtstraal kan bewegen. Daarnaast beschikt vrijwel iedere scan over een wiel met tussen de zes en veertien gobo’s. Gobo’s zijn plaatjes (van glas of metaal) waarin vormen zijn uitgespaard. Ze kunnen via het roterende gobowiel voor de lichtstraal worden geplaatst, zodat figuren en vormen op muren of vloer kunnen worden geprojecteerd.
De betere scans bieden de mogelijkheid om gobo’s te verwisselen. Zo kan de gebruiker andere gobo’s kopen of zelf ontwerpen en zo een op maat gemaakt gobo-effect creëren, bijvoorbeeld door een bedrijfslogo of tekst te projecteren.
7. Goboprojector
Een goboprojector is gemaakt voor één gobo. Vaak worden er standaard-gobo’s met teksten en figuren meegeleverd. Deze zijn altijd uitneembaar en verwisselbaar. De goboprojector leent zich daarom uitstekend voor promotiedoeleinden: etalages, winkels, showrooms en beurzen.
8. Moving head
De kracht van moving heads is de veelzijdige bewegingsmogelijkheden van deze effectverlichting. Moving heads zijn zelfstandig of muziekgestuurd aan te sturen, maar bijna altijd wordt gebruikgemaakt van DMX-aansturing.
Moving heads zijn in te delen in twee categorieën:
Wash moving heads
Moving heads die een grote, egale lichtbundel produceren
Spot moving heads
Moving heads die patronen projecteren via gobo’s
DMX maakt het mogelijk de bewegingen van de moving head(s) te regisseren, de lichtkleuren aan te passen en de lamp te dimmen. Een effect waarover vrijwel alle spot Moving Heads beschikken, is de shutter. De duurdere spot moving heads beschikken daarnaast vaak over een zoomfunctie en een prismafunctie en kunnen doorgaans de gobo’s laten roteren, inclusief gemotoriseerde scherpstelling. Vaak worden Moving Heads bevestigd aan een truss en per twee of per veelvoud van twee ingezet.
9. Overige effecten (specials)
Tot slot zijn er de bijzondere, niet elders in te delen categorie onder de lichteffecten. Denk aan vuurprojectoren, olieprojectoren en waterprojectoren. Dit soort specials worden meestal heel gericht ingezet bij concerten, themafeesten en theateruitvoeringen.